Το σώμα γνωρίζει πως να αναπνέει, εμείς πρέπει να συντονιστούμε με το σώμα μας και να του επιτρέψουμε να κάνει την δουλειά του απελευθερώνοντας την αναπνοή. Κάθε φορά που είμαστε σε κατάσταση ανησυχίας ή άγχους τείνουμε να επιταχύνουμε προκαλώντας ρηχή γρήγορη αναπνοή ενώ είμαστε σε κατάσταση ηρεμίας, διαταράσσοντας την λειτουργία του συστήματος που προσπαθεί να προσαρμοστεί αλλάζοντας την φυσιολογία.
Οι μηχανισμοί εξισορρόπησης του συστήματος που λέγεται «σώμα», εργάζονται συνεχώς έτσι όταν εισπνέετε ο καρδιακός ρυθμός τείνει να ανεβαίνει, αντίθετα όταν εκπνέετε, ο καρδιακός σας ρυθμός τείνει να μειώνεται, προκαλώντας αλλαγές συνεχώς σε όλα τα υποσυστήματα.
Αυτές οι αλλαγές στον καρδιακό ρυθμό ονομάζονται «αρρυθμία του αναπνευστικού κόλπου» ή RSA. Το πλάτος των κυμάτων RSA από τις συναισθηματικές διαταραχές που περιλαμβάνουν άγχος ή κατάθλιψη Αυτή η σχέση (RSA) αναπνοής και καρδιακού ρυθμού, προκαλεί πολύ ισχυρά αντανακλαστικά στο σώμα που επιδρούν σε ολόκληρο το αυτόνομο νευρικό σύστημα (συμπεριλαμβανομένου του καρδιακού ρυθμού, της αρτηριακής πίεσης, της αναπνοής). Έχετε δύο κλάδους του αυτόνομου νευρικού σας συστήματος (ANS), το συμπαθητικό (μάχη ή πτήση) και το παρασυμπαθητικό (ανάπαυση και πέψη)που πρέπει να λειτουργούν συνεργατικά και συντονισμένα για να καταφέρνουν να διατηρούν την σταθερότητα του εσωτερικού περιβάλλοντος, να αποκαταστούν τις απώλεις και να μας επαναφορτίζουν με ενέργεια.
Η υπερβολική αναπνοή και η έντονη προσπάθεια για βαθιά αναπνοή διεγείρει το συμπαθητικό μας και προκαλεί υποκαπνία (ανεπάρκεια CO2). Η υποκαπνία έχει ως αποτέλεσμα τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων σας, η οποία στη συνέχεια οδηγεί σε μειωμένη ροή αίματος σε όλα τα ζωτικά όργανα. Η εγκεφαλική ροή αίματος μειώνεται 2% για κάθε mmHg μείωση CO2. Ο εγκέφαλός σας είναι μόνο το 2% της μάζας του σώματός σας, αλλά καταναλώνει το 25% των απαιτήσεων οξυγόνου του σώματός σας.
Περίπου ένα τέταρτο αίματος ρέει κανονικά στον εγκέφαλό σας κάθε λεπτό. Εάν η ποσότητα της ροής του αίματος είναι μικρότερη από την κανονική, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Η μείωση οξυγόνου στον εγκέφαλο μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη συγκέντρωσης και απόσπαση, απώλεια μνήμης, πονοκεφάλους, αίσθημα κόπωσης και άλλα συμπτώματα.
Η έλλειψη επαρκούς ροής αίματος στον εγκέφαλό σας θα περιορίσει δραματικά τα θρεπτικά συστατικά και την απομάκρυνση των αποβλήτων, γεγονός που με τη σειρά του μειώνει την απόδοση του εγκεφάλου αλλά μπορεί και να ανοίξει το δρόμο για νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Πιο συγκεκριμένα, το νευρικό σου σύστημα αναστατώνεται, με αποτέλεσμα να νιώθεις άγχος και στρες, δυσχεραίνει τον ρυθμό της καρδιάς σου και όλα αυτά σε συνδυασμό με την αυξημένη πίεση του αίματος, σε κάνουν να κουράζεσαι πιο εύκολα και να μην μπορείς να αποδόσεις όπως θα ήθελες. Υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος αναπνοής μια συγκεκριμένη συχνότητα συντονισμού που μπορεί να αποκαθιστά τον ρυθμό στο σύστημα μας και να επαναφέρει την ομαλή ροή στις λειτουργίες του νευρικού μας συστήματος; Ναι είναι περίπου 6 αναπνοές το λεπτό και ονομάζεται αναπνοή συχνότητας συντονισμού καθώς επιφέρει το μέγιστο πλάτος διακύμανσης του καρδιακού ρυθμού.
Γιατί υπάρχει ανάγκη για εκπαίδευση συντονισμού βιοανάδρασης, αντί να λέμε στους ανθρώπους να αναπνέουν με έξι αναπνοές / λεπτό; Ο Vaschillo (1984) διαπίστωσε ότι ο ακριβής καρδιακός συντονισμός ή συχνότητα διαφέρει από άτομο σε άτομο (για αυτό και η ανάγκη για τεχνική βιοανάδρασης). Απαιτείτε ακριβής προσδιορισμός στο ρυθμό αναπνοής σε κάθε άτομο, ο οποίος στου ενήλικες συνήθως είναι μεταξύ 4 – 6 αναπνοών ανά λεπτό και μπορεί να αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Η αναπνοή συντονισμένης συχνότητας είναι αυτή που συγκεντρώνει την μεγαλύτερη αύξηση κοντά στην περιοχή καρδιακού συγχρονισμού 0,1Ηz προκαλώντας ταλαντώσεις μέγιστου ρυθμού, επιδρώντας στο baroreflex. Τα baroreflexes προκαλούνται από αλλαγές στην αρτηριακή πίεση στα μεγάλα αιμοφόρα αγγεία (κυρίως στην αορτή και την καρωτιδική αρτηρία). Όταν η πίεση αυξάνεται ή μειώνεται, οι υποδοχείς πίεσης («βαροϋποδοχείς») ανιχνεύουν τι αλλάζει και μεταδίδουν αυτές τις πληροφορίες σε υποθαλαμικά κέντρα, τα οποία προκαλούν ομοιοστατικά αντανακλαστικά. Στη συνέχεια, η αρτηριακή πίεση προκαλεί παρασυμπαθητική απόκριση (και ίσως συμπαθητική απόσυρση). Υπάρχει σημαντική κλινική επικύρωση ότι οι καρδιακές ταλαντώσεις αντανακλούν την ομοιοστατική δραστηριότητα. Όταν αυτοί οι ρυθμοί εμφανίζουν μικρή μεταβλητότητα στον καρδιακό ρυθμό το άτομο φαίνεται να διατρέχει μεγαλύτερο καρδιαγγειακό κίνδυνο αλλά σχετίζεται και με τα συστήματα επαναφοράς που είναι λειτουργικά για την διατήρηση της καρδιαγγειακή σταθερότητας και της προσαρμοστικότητας της φυσιολογίας στην περιβαλλοντική ζήτηση (Giardino, Lehrer, & Feldman, 2000).
Η εκπαίδευση συχνότητας συντονισμού είναι μια τεχνική βιοανάδρασης της μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού (HRV), όπου οι συμμετέχοντες μαθαίνουν κατά παραγγελία πρότυπα αναπνοής για να αναστέλλουν τις αλλαγές του αυτόνομου νευρικού συστήματος που προκύπτουν από το στρες. Η βιοανάδραση επιτρέπει σε κάθε άτομο να αναπνέει με ρυθμό που είναι ειδικά προσαρμοσμένος στους ρυθμούς του ίδιου του σώματός του και εξασκώντας την καρδιακή αναπνοή με την πάροδο του χρόνου θα καθιερωθεί το αναπνευστικό πρότυπο που θα προάγει την βελτίωση της λειτουργίας συντονίζοντας τον καρδιακό ρυθμό. Οι αλλαγές στον καρδιακό ρυθμό θα ασκήσουν αυτά τα σημαντικά αντανακλαστικά και θα τους βοηθήσουν να ελέγξουν το το σώμα τους πιο αποτελεσματικά. Ως μέρος αυτής της εκπαίδευσης θα μετρήσουμε το RSA και θα σας δώσουμε πληροφορίες για τις μεταβολές του καρδιακού ρυθμού που συνοδεύουν την αναπνοή καθώς και την επίδραση της διάθεση σας. Ο ρυθμός μέγιστου πλάτους διακύμανσης μπορεί να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου κατά τη διάρκεια της προπόνησης, έτσι ώστε ορισμένα άτομα μπορεί να επιτύχουν μέγιστες διακυμάνσεις του καρδιακού ρυθμού ακόμα και σε τέσσερις αναπνοές / λεπτό. Μερικοί άνθρωποι μπορεί δυσκολεύεστε να αναπνέετε τόσο αργά. Κατά συνέπεια, η εκπαίδευση πρέπει να πραγματοποιείται σταδιακά. Αποκτώντας συνειδητότητα στην αναπνοή που αρχίζει και που τελειώνει, καθώς ασκείτε τις τεχνικές τακτικά στο σπίτι θα μπορείτε να αντλείτε πληροφορίες από το RSA και να χρησιμοποιείτε αυτές τις πληροφορίες, για να ενισχύεται τα αντανακλαστικά που ρυθμίζουν το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Αυτό θα βοηθήσει στη βελτίωση της υγείας σας και την ικανότητα διαχείρισης του καθημερινού άγχους. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η εκπαίδευση αυτών των αντανακλαστικών θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε διάφορα σωματικά και συναισθηματικά προβλήματα (αυξημένη αρτηριακή πίεση, κρίσεις άγχους, στρες, άσθμα, ορισμένα πεπτικά προβλήματα).
Σε όλες τις ασκήσεις αναπνοής θα σας διδάξουμε εδώ, ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι να αναπνέεις εύκολα και άνετα χωρίς προσπάθεια, με χαλαρό σώμα και με αίσθηση αυξημένης φροντίδας, καθησυχάζοντας τον νου και την καρδιά.